Plenaire sessies en workshop rondes
Plenair
10:00 - 11:10 uur
Over Marinda Hall
Marinda Hall is een bekende dagvoorzitter bij congressen en bijeenkomsten rondom infrastructuur, mobiliteit en duurzaamheid. Je zult merken dat ze zichzelf niet in het middelpunt zet, maar juist sprekers en publiek laat verbinden en stralen. Zij is dit najaar in het Spaanse Seville Master of Ceremony tijdens het driedaagse European Urban Mobility Days, waarbij beleidsmakers, NGO’s en industrie de toekomst van stedelijk Europa bespreken. Dit sluit nauw aan bij het thema van de Atlas Werkconferentie dit jaar: ‘De compacte stad: de toekomst van ruimtelijke ontwikkeling’. Naast dagvoorzitter is zij ook auteur. Haar boek over hoe je als vrouw meer natuurlijk gezag kunt ontwikkelen komt volgend voorjaar uit.
Koen Bos opent de Atlas Werkconferentie
Landschapsarchitect Koen Bos houdt zich als adviseur, ontwerper en docent bezig met groen en water in steden. Koen kan boeiend vertellen over de stad als omgeving waarin mens, natuur en omgeving elkaar versterken. Hij is dan ook de aangewezen persoon om deze editie van de Atlas Werkconferentie te openen. Hoe kan de compacte stad van de toekomst eruitzien? Koen verteltdat je de stad kunt zien als een organisme. Zowel aan de hand van kaarten, maar ook aan de hand van zijn ervaring als docent met project gestuurd onderwijs bij Yuverta, de grootste groene opleider van Nederland. Hij neemt ons mee op zoektocht naar de voorwaarden om zijn leefomgeving vitaal te houden. Een tipje van de sluier: het onderwijs is een van de zeven schakels in het creëren en behouden van een leefbare omgeving.
Over Koen
Koen beheerde tien jaar lang grootschalige parkgebieden en het openbare groen voor gemeente Rijswijk. Hij specialiseerde zich daarna in het ontwerpen en aanleggen van kleinschalig groen: van plantsoen tot groenstrook. In 2011 studeerde hij af aan hogeschool VanHall Larenstein in de richting ontwerp. Hij ontwikkelt zichzelf vanuit het raadlidmaatschap in de ruimtelijke ordening en heeft een ontwerpstudio. Daarnaast werkt Koen sinds 2019 als docent Outdoor Design & Urban Development bij Yuverta. Het delen van kennis en gezamenlijk ontwikkelen van de stad is naast het ontwerpen een grote passie.
Ronde 1
11:30 - 12:15 uur
Wat ga je doen?
Met de komst van de Omgevingswet neemt de behoefte aan ruimtelijke informatie toe. In deze interactieve workshop geven Vera Loefs en Shanna Levenswaard van DCMR Milieudienst Rijnmond je een inkijkje in het platform Staat van Rijnmond. Dit platform bundelt, bewerkt en presenteert data van en over de Rijnmond-gemeenten over het milieu en de leefomgeving. De gegevens presenteert het platform in kant-en-klare dashboards, trends en kaarten. Zo kun je als gebruiker makkelijk Rijnmond-gemeenten met elkaar vergelijken. Vera en Shanna vertellen in deze workshop hoe de regio Rijnmond ervoor staat. Ook leer je tijdens deze workshop hoe je het platform optimaal kunt gebruiken in je werk. Er is volop gelegenheid om kennis en ervaringen uit te wisselen.
In de workshop gaan we in op vragen als:
- Wat zijn de ervaringen met soortgelijke platforms?
- Hoe kun je de data gebruiken, bijvoorbeeld bij aanpassen van beleid, het ontwikkelen van programma’s of het aanscherpen van maatregelen?
- Per 1 januari 2024 gaat de Omgevingswet in. Hoe kan het platform Staat van Rijnmond daarbij helpen?
- Wat zijn de voordelen van het platform en hoe verschilt het van de Atlas Leefomgeving?
Over de Staat van Rijnmond
De Staat van Rijnmond is een samenwerkingsproject van alle gemeenten in de Rijnmond-regio, Goeree-Overflakkee, de GGD Rotterdam-Rijnmond, de provincie Zuid-Holland, het Havenbedrijf Rotterdam en DCMR Milieudienst Rijnmond. DCMR is de uitvoerende partij.
Waarom meedoen?
Ben jij benieuwd naar hoe de regio Rijnmond scoort op aspecten als leefomgeving en milieu? Dat weet je na afloop van deze workshop. Je leert bovendien hoe je dit platform kunt gebruiken in je werk. En hoe het platform straks kan helpen bij de uitvoering van de Omgevingswet in de praktijk. Ook weet je wat de verschillen zijn tussen de Staat van Rijnmond en de Atlas Leefomgeving.
Voor wie?
De workshop is interessant voor bestuurders en ambtenaren in de Rijnmond-regio. Maar ook voor andere regio’s die willen leren van de ervaringen van de Staat van Rijnmond.
Spreker(s)
- Shanna Levenswaard, Adviseur Monitoring, DCMR Milieudienst Rijnmond
- Vera Loefs, GIS-specialist, DCMR Milieudienst Rijnmond
Biografie
Shanna Levenswaard werkt als projectleider voor het platform Staat van Rijnmond. Ze is bij DCMR gaan werken, omdat ze graag maatschappelijk relevant werk wilde doen. Samen met haar collega’s zet ze zich in om de kwaliteit van de leefomgeving in de regio Rijnmond in beeld te brengen.
Vera Loefs is GIS-specialist bij de DCMR en GeoExperts. Ze heeft een brede achtergrond in stedelijke planning, de culturele sector en aardwetenschappen. Dit komt goed van pas bij het maken van dashboards en geoviewers, waarin het verhaal van de achterliggende data goed naar voren komt.
Wat ga je doen?
Je wilt inwoners betrekken bij het inrichten van de leefomgeving. Door slimme en visueel krachtige e-tools in te zetten, bereik je grotere doelgroepen en ontvang je meer respons. Ook groeit de betrokkenheid en creëer je meer draagvlak. Welke tools en informatie zet jij als gemeente of organisatie in om de kracht van participatie optimaal te benutten? Smarticipatie-consultant Wyko Coopman en relatiemanager Atlas Leefomgeving Stéphanie Wesselink laten het zien.
Maar zij verkennen vooral samen met jou de toekomst. Wat zijn de verschillende mogelijkheden van interactie en participatie met geodata? En hoe ziet de ideale participatietool er volgens jou uit?
Waarom meedoen?
Je leert tijdens deze workshop hoe je met slimme tools en informatie grotere doelgroepen bereikt, meer respons en betrokkenheid krijgt en meer draagvlak creëert. Ook leer je hoe je op een laagdrempelige manier de kracht van participatie optimaal kunt benutten en inwoners kunt betrekken bij de inrichting van de leefomgeving.
Voor wie?
Voor iedereen die aan de slag gaat/wil gaan met participatie en wil leren hoe je mensen beter kunt betrekken en kunt laten meedoen.
Spreker(s)
- Wyko Coopman, Smarticipatie BV, participatieconsultant
- Stéphanie Wesselink, relatiemanager Atlas Leefomgeving, Rijkswaterstaat
Biografie
Wyko Coopman is consultant bij Smarticipatie. Hij helpt publieke en private klanten met het vormgeven van een inclusievere samenleving. Smarticipatie ontzorgt bij participatie. De inzet van slimme gebruiksvriendelijke GIS-tools en een unieke methode maken participatie laagdrempelig en leuk.
Relatiemanager Atlas Leefomgeving Stéphanie Wesselink zoekt graag de verbinding tussen inwoners, organisaties en overheden. Bij de Atlas Leefomgeving vinden wij het belangrijk om milieu-informatie op kaart beschikbaar en begrijpelijk te maken voor elke Nederlander!
Wat ga je doen?
Laat je in deze workshop inspireren door gemeente Rotterdam, waar sinds 2019 hard gewerkt wordt aan meer groen voor een gezondere stad. De belangrijkste vraag binnen de zeven stadsprojecten die hiervoor werden gekozen: hoe zorgen we voor meer aantrekkelijke, groene publieke ruimte in de stad? Hoe zorgen we dat meer mensen kunnen genieten van groen op loopafstand van hun woning, verlagen we hittestress, vangen we hevige regenbuien op en bouwen we woningen waar dat tot nu toe door geluidshinder of luchtvervuiling niet mogelijk was? Het antwoord werd gevonden in het aanwijzen van zeven iconische plekken, die in vier jaar tijd werden omgetoverd tot groene longen. Een mooi voorbeeld is het nieuwe Hofbogenpark: 2 kilometer lang en 6 meter hoog, gerealiseerd op het voormalig spoorviaduct waar ooit de eerste trein van Nederland reed, van Rotterdam naar Den Haag.
Hoe krijg je zo’n stadsproject van de grond? Wat zijn de precieze baten van meer groen op iconische plekken in de stad? Waar moet je allemaal rekening mee houden? Wie betrek je en hoe doe je dat? En wat werkt wel en wat werkt niet? Wat kun je leren van gemeente Rotterdam om dit te vertalen naar je eigen stad? Ervaringsdeskundige Emiel Arends van de gemeente Rotterdam neemt je in deze workshop mee in zijn ervaringen.
Waarom meedoen?
Je leert in deze workshop hoe gemeente Rotterdam in 7 stadsprojecten op iconische plekken in de stad (Hofplein en Westblaak, Prins Alexanderplein, Hofbogenpark, Park Maashaven, Schouwburgplein, Rijnhavenpark en Getijdenpark Feyenoord) meer ruimte voor groen, recreatie en ondernemerschap heeft gecreëerd. Je leert van de ervaringen van Rotterdam, zodat je dit mee kunt nemen in je eigen werk.
Kennis delen over totstandkoming van de stadsprojecten in Rotterdam
Voor wie?
Beleidsmakers, ontwerpers en geïnteresseerden, iedereen die werkt aan gezonde steden.
Spreker(s)
Emiel Arends, stedenbouwkundige en planoloog, werkzaam bij gemeente Rotterdam
Biografie
Emiel Arends is stedenbouwkundige en planoloog. Bij de gemeente Rotterdam werkt hij aan aan binnenstedelijke opgaven en het klimaatadaptieve programma (Rotterdams Weerwoord). Daarnaast werkt hij één dag in de week voor de gemeente Amsterdam bij het supervisieteam Zuidas. Ook is Arends werkzaam bij de Hogeschool Rotterdam binnen de afdeling watermanagement.
Wat ga je doen?
Op 1 januari 2024 gaat de Omgevingswet in. Deze wet stimuleert het toepassen van participatie. Momenteel zijn bestemmingsplannen vaak tot in detail vastgelegd. Hierdoor is veel dichtgeregeld. Straks worden omgevingsplannen op hoofdlijnen ingevuld. Er komt zo meer ruimte voor mensen met eigen initiatief. Maar wat houdt participatie volgens de Omgevingswet precies in? Hoe zet je een goed participatieproces op? En wanneer doe je het goed? Dat leer je in deze workshop van Esther Pastoors. Esther gaat ook in op welke middelen je het beste kunt gebruiken om je doel te bereiken. En hoe de Atlas Leefomgeving een vertrekpunt kan vormen om mensen mee te laten praten en inzicht te geven in hun eigen leefomgeving.
Waarom meedoen?
Deze workshop geeft handvatten en inzichten voor een goed participatieproces. Pas met een goed opgezet proces kun je bedenken welke middelen je gaat inzetten.
Voor wie?
Iedereen die met participatie te maken krijgt/heeft en wil weten hoe je dat het beste kunt vormgeven.
Spreker(s)
Esther Pastoors, communicatie- en participatieadviseur
Biografie
Esther Pastoors deed als zzp’er bij diverse overheden ervaring op in communicatievraagstukken en het opzetten van participatieprocessen. De afgelopen jaar werkte zij met veel plezier en toewijding als communicatie- en participatieadviseur bij Aan de slag met de Omgevingswet. Ze hield zich bezig met de implementatie van de Omgevingswet. Ook was zij projectleider van de Toolkit Omgevingswet. En ze werkte aan de landelijke online publiekscampagne over de Omgevingswet.
Wat ga je doen?
Voedseltuin Rotterdam komt op voor een gezonde stad. Met als doel duurzame stedelijke samenleving, met gezond voedsel voor iedereen. Zonder armoede en sociale uitsluiting. Vrijwilligers kweken er biologische groenten en fruit en de opbrengst gaat naar Voedselbank Rotterdam. Zo zorgt Voedseltuin Rotterdam niet alleen voor gezond voedsel, maar is het ook een plek om elkaar te ontmoeten en weer mee te kunnen doen. Deelnemers werken mee aan het produceren van voedsel en kunnen tegelijkertijd in een groene omgeving weer meer zelfvertrouwen ontwikkelen en vaardigheden ontwikkelen.
Ga met Tineke van der Burg mee op ontdekkingstocht in de Voedseltuin. Duik in de wereld van duurzame geteelde seizoensgroenten en leer van Tineke wat stadslandbouw kan betekenen voor een stad en vooral voor de mensen die in een stad wonen.
Waarom meedoen?
De Voedseltuin is een mooi voorbeeld hoe een project meerdere doelen kan dienen: gezondheid, inclusie, gebiedsontwikkeling, participatie en duurzaamheid. Dat wil jij toch ook met eigen ogen gaan zien?
Voor wie?
Voor iedereen.
Gids
Tineke van der Burg, zakelijk coördinator Voedseltuin Rotterdam
Biografie
Tineke van der Burg is sinds oprichting in 2010 bij Voedseltuin betrokken. Eerst als adviseur, later als bestuurslid en vanaf 2015 is zij twee dagen betaald in dienst. Sinds januari 2023 is Tineke ook werkzaam bij de Rotterdamse Munt in een vergelijkbare functie.
Wat ga je doen?
Stadsdokter Rini Biemans is arts, kunstenaar en sociaal ondernemer. Hij haalde zijn dokterstitel weer uit de kast en werkt sindsdien al jaren als zelfbenoemd stadsdokter. Zijn doel is om de directe leefomgeving van mensen gezonder te maken met de kracht van de natuur. Als stadsdokter organiseert hij via het ‘Right to Challenge’ onderhoudstrajecten. In deze trajecten turnt hij bestaand stadsgroen om in plekken die veel meer toevoegen aan natuurwaarden en gezondheid. Dat doet hij onder andere in Park 1943 met zijn onderneming Creatief Beheer. Vrijwilligers tuinieren hier op een ecologische manier waarbij het onkruid als waardevolle inheemse planten gewoon meedoet.
Ga met hem op pad en wandel mee naar Park 1943 waar de inheemse natuur een plek heeft naast de tuinplanten. Hoor meer over de visie van Rini op natuur, want die kan het volgens hem heel goed zelf. En ontdek wat er allemaal groeit in Park 1943 en bekijk zelf hoe dat tot meer biodiversiteit leidt.
Waarom deelnemen
Leer hoe je de kracht van de natuur ontwikkelt om tot een gezonde stad te komen.
Je wordt uitgedaagd om met andere ogen naar het ‘groen’ en het dagelijks onderhoud van dat groen in de stad kijken. Dat is interessant, want dit leidt tot minder kosten en onderhoud.
Voor wie?
Professionals in het groen, landschapontwerpers, tuinliefhebbers en gemeentebestuurders met name in de domeinen publieke ruimte en welzijn. Voor iedereen die van natuur houdt.
Gids
Rini Biemans, Stadsdokter
Biografie
Rini Biemans is sociaal ondernemer en werkt sinds 2003 met Creatief Beheer aan een gezondere leefomgeving in achterstandswijken in Rotterdam.
Wat ga je doen?
Tijdens deze workshop maak je kennis met de door Soundtrackcity ontwikkelde methode ‘urban auditory assessment’. Want wist je dat je een gebied ook auditief kunt inrichten? Door te zorgen voor meer prettige geluiden en minder niet prettige geluiden, vinden mensen het fijner om in dat gebied te verblijven. Als we geluid oppakken als 'asset' en niet als 'liability' biedt dat ontwerpruimte om een gebied aantrekkelijker te maken.
Onderzoeker en beeldend kunstenaar Michiel Huijsman neemt je mee langs een aantal ‘luisterpunten’ in de omgeving van de Keileweg. Met korte luisteroefeningen ga je zelf de kwaliteit van de leefomgeving onderzoeken aan de hand van het ter plaatse aanwezige geluid. Qua geluidsbeleving is M4H een uitdagend gebied. De geluidsbelasting is er hoog. Dat komt onder andere door de in het gebied gevestigde industrie en door het nestgeluid van de zeeschepen. Gemeente Rotterdam en het havenbedrijf willen Merwe-Vierhavens ontwikkelen tot een woon-werkgebied, met een mix van werken, wonen, cultuur, horeca, sport en onderwijs. Daarbij hoort ook een prettig leefklimaat in de buitenruimte. Hoe kan soundscaping hier handelingsperspectief bieden om de geluidsbeleving positief te beïnvloeden?
Waarom meedoen?
Na afloop heb je een beter begrip van de concepten geluidsbeleving en soundscaping. Ook heb je een aantal handvatten opgedaan hoe geluidsbeleving is te integreren binnen stedelijke gebiedsontwikkeling.
Voor wie?
Deze workshop is voor iedereen die meer wil weten over hoe steden kunnen werken aan een betere geluidskwaliteit van de buitenruimte en waarom dat steeds belangrijker wordt. Geluidsbeleving staat bij een groeiend aantal gemeentes op de agenda. Immers, een plek die goed klinkt is een plek waar mensen graag zijn.
Gids
Michiel Huijsman, Directielid, Soundtrackcity
Biografie
Michiel is onderzoeker / beeldend kunstenaar. Samen met Renate Zentschnig is hij medeoprichter en -directielid van Soundtrackcity, een instelling die onderzoek doet naar geluidsbeleving in de buitenruimte. Soundtrackcity is een voortrekker in participatief onderzoek met lokale gemeenschappen en produceert geluidswandelingen met en zonder koptelefoon. Soundtrackcity is opgericht in 2009 en is momenteel actief in Amsterdam, Rotterdam en Berlijn. Sinds 2020 doet Michiel Huijsman samen met Marcel Cobussen, hoogleraar Auditieve Cultuur aan de Universiteit Leiden, onderzoek naar geluid en geluidsbeleving voor een aantal grote stadsontwikkelingsprojecten in Rotterdam.
Ronde 2
13:15 - 14:00 uur
Wat ga je doen?
Het industriële havengebied Merwe-Vierhavens (MH4) in Rotterdam wordt de komende jaren getransformeerd in een bruisende stadswijk. In het Keilekwartier mag vanwege geluidsnormen voorlopig nog niet gewoond worden. Bij de transitie van het gebied Merwe-Vierhavens is het aspect ‘geluid’ daarom sterk bepalend voor de ontwikkelmogelijkheden. In deze workshop word je uitgedaagd je te verdiepen in de ‘harde’ componenten bij de reductie van geluid.
- Je neemt plaats achter het mengpaneel van de geluidbelasting die op de ontwikkellocaties van het Merwe Vierhavens zal optreden.
- Je gaat zelf aan de knoppen zitten om te kijken welke reducerende maatregelen welk effect hebben per bron.
- Ook krijg je inzicht in de ordegrootte van de kosten van de maatregelen.
- Corné en Jan lichten ook toe hoe mensen geluid beleven en tot welke problemen een teveel aan geluid kan leiden bij mensen.
Waarom meedoen?
Je leert nieuwe manieren om het aspect geluid mee te nemen in besluitvorming over gebiedsontwikkeling.
Voor wie?
Medewerkers van gemeenten en provincies.
Spreker(s)
- Corné van der Elst, vakspecialist Geluid, DCMR Milieudienst-Rijnmond
- Jan Potter, vakspecialist Geluid, DCMR Milieudienst-Rijnmond
Biografie
Corné van der Elst is ongeveer 10 jaar werkzaam in het werkveld ‘omgevingsgeluid’ als adviseur bij DCMR Milieudienst-Rijnland. Met een achtergrond in bedrijfstoezicht heeft hij veel op met beleving van geluid. Anderzijds vindt Corné modelmatige en het natuurkundige van geluid ook erg interessant. Corné is adviseur op Ruimtelijk Ordeningstrajecten zoals de transitie van M4H. En is in dergelijke trajecten betrokken als sparringpartner en beoordeelt hij de uitwerking van het aspect geluid in de ontwikkelplannen. Rekening houdend met de uitgangspunten, uitwerking en vertaling van de uitgangspunten naar de MER en de daaronder te vormen bestemmingsplannen. Vanuit de rol als omgevingsdienst vraagt de DCMR continu aandacht voor balans tussen goede ruimte voor bedrijvigheid en woningbouw. Hierbij gaat het om de geluidbelasting enerzijds als ook beleving anderzijds, waarbij de DCMR stuurt op de balans tussen deze functies.
Dr.ir. J.M. (Jan) Potter is sinds 5 jaar werkzaam bij DCMR Milieudienst Rijnmond als senior vakspecialist geluid. Eerder was hij werkzaam bij Merford als acoustic engineer en bij Sonus bv raadgevende ingenieurs als geluidadviseur. Met zijn collega’s van DCMR zet hij zich dagelijks in voor een schone, gezonde en veilige leefomgeving in het Rijnmondgebied. Hierbij ligt zijn focus op het toepassen van geluidbeleving en soundscape.
Wat ga je doen?
In deze inspirerende workshop leer je hoe een compacte stad kan worden vormgegeven met hulp van inwoners. Adviseur luchtkwaliteit en gezonde leefomgeving Barbara Gulick vertelt over de Gids Gezonde Leefomgeving en de bijbehorende website www.gezondeleefomgeving.nl. Deze heeft als doel gemeenten, GGD’en, provincies en adviseurs ruimtelijke ordening te inspireren om gezondheid mee te wegen in het omgevingsbeleid. Wat zijn dan goede tips? Projectleider Lucy Bathgate vertelt je alles over het succesverhaal Spoorpark in Tilburg: een van de grootste burgerinitiatieven van Nederland. De gemeente gaf aan bewoners alle ruimte. Wat zijn de geleerde lessen? En hoe sluiten deze aan op jouw eigen praktijkervaringen?
Over Spoorpark Tilburg
Een compacte stad kan worden vormgegeven met hulp van bewoners. Dit project laat zien dat het kan. Zie ook: www.spoorparktilburg.nl
Waarom meedoen?
Wat neem je mee naar huis na deze workshop?
- Lessons learned over participatie binnen het thema gezonde leefomgeving via de ervaringen in Tilburg;
- Suggesties in de vorm van do’s en don’ts.
Voor wie?
Beleidsmedewerkers en uitvoerende medewerkers bij gemeenten, omgevingsdiensten en burgers.
Spreker(s)
- Lucy Bathgate, Kwartiermaker Spoorpark Tilburg
- Barbara van Gulick, Adviseur Luchtkwaliteit en Gezonde Leefomgeving, Rijkswaterstaat
Biografie
Een van de acht initiatiefnemers Lucy Bathgate vertelt je alles over het ontstaan van Spoorpark in Tilburg: een van de grootste burgerinitiatieven van Nederland. De gemeente zette het participatietraject in gang nadat bleek dat daar behoefte aan was en gaf aan bewoners alle ruimte. Wat zijn de succesfactoren en geleerde lessen? En hoe sluiten deze aan op jouw eigen praktijkervaringen?
Barbara van Gulick is adviseur luchtkwaliteit en gezonde leefomgeving bij Rijkswaterstaat. Ze werkt onder andere aan de website www.gezondeleefomgeving.nl.
Wat ga je doen?
In deze workshop leer je welke informatie beschikbaar is op de Atlas Leefomgeving over risico's rondom de opslag, het transport en het gebruik van gevaarlijke stoffen. Je gaat zelf aan de slag met een aantal casussen, waarin je informatie bij verschillende activiteiten gaat opzoeken en duiden. Welke objecten horen bij een activiteit? Wat is het plaatsgebonden risico, wat zijn aandachtsgebieden en wat betekenen deze?
Waarom meedoen?
Na de workshop weet je hoe een veilige omgeving geborgd wordt in relatie tot activiteiten met een externe veiligheidsrisico. Ook kun je informatie over externe veiligheidsrisico’s op de Atlas Leefomgeving vinden en begrijpen. Daarnaast weet je welke afstanden (plaatsgebonden risico, veiligheidsafstanden, aandachtgebieden en voorschriftgebieden) gehanteerd worden en hoe het bevoegd gezag deze gebruikt.
Voor wie?
Deze workshop richt zich op communicatieprofessionals die met inwoners communiceren over risico’s van activiteiten met gevaarlijke stoffen. Daarnaast is de workshop bedoeld voor ambtenaren die participatie organiseren bij totstandkoming van beleid en planvorming. Daarnaast is de workshop interessant voor belangengroepen die informatie willen over omgevingsveiligheid.
Spreker(s)
Mohamed El-Allouchi, adviseur Externe Veiligheid, Rijkswaterstaat
Frans Geurts, adviseur Externe Veiligheid, Rijkswaterstaat
Biografie
Mohamed El-Allouchi werkt ruim 10 jaar bij Rijkwaterstaat. De laatste 3 jaar heeft hij de rol van adviseur externe veiligheid. Hij is betrokken geweest bij de totstandkoming van het Register Externe Veiligheidsrisico’s en de ontsluiting van de data op de Atlas Leefomgeving.
Frans Geurts werkt 2 jaar bij Rijkwaterstaat. Daarvoor was hij werkzaam bij de Omgevingsdienst Achterhoek op het domein externe veiligheid. Als adviseur en coördinator is hij betrokken geweest bij de totstandkoming van het Register Externe Veiligheidsrisico’s en de ontsluiting van de data op de Atlas Leefomgeving.
Wat ga je doen?
Een digital twin is een digitale representatie van een gebied op basis van modellen, data en visualisaties. Door data en modellen slim te koppelen, kun je aspecten van de fysieke leefomgeving simuleren en analyseren. Zo kun je bekijken welke maatregelen en toekomstplannen welk effect hebben in een gebied. Dat is cruciaal in een tijd waarin de consequenties van ruimtelijke ingrepen steeds belangrijker worden. Denk aan grote uitdagingen als de woningbouwopgave, klimaatveranderingen en klimaatadaptatie. Wat heeft bijvoorbeeld het plaatsen van een woontoren voor een impact op de leefomgeving? In deze workshop gaat Peter van den Pol van Geodan in op de mogelijkheden van data gedreven werken en het digital twin-concept. Welke kansen en uitdagingen zijn er? En hoe kan de data uit de Atlas Leefomgeving hierbij gebruikt worden?
Waarom meedoen?
Je leert hoe je digital twins kunt gebruiken in de praktijk en hoe je de Atlas Leefomgeving daarbij in kunt zetten.
Voor wie?
Voor iedereen die zich bezighoudt met ruimtelijke ontwikkeling en wil leren hoe je met digital twinning makkelijker verschillende processen kunt overzien en begrijpen en sneller kunt komen tot een efficiënte en gezonde leefomgeving.
Spreker(s)
Peter van den Pol, teamleider afdeling Geo Advies, Geodan
Biografie
Peter van den Pol is allround senior Geo-IT consultant. Zijn specialiteit is de toepassing van GeoIT in de publieke sector. Hij helpt overheden bij het slimmer inrichten van processen die bijdragen aan de fysieke leefomgeving.
Wat ga je doen?
Vaak zien planologen en beleidsmakers de waarde van groen bij ruimtelijke inrichtingsprocessen vooral als kostenpost. Dat groen moet je immers aanleggen en beheren. Maar de aanleg van groen in onze leefomgeving is niet alleen fijn om naar te kijken, maar levert ook veel op! Zo kan groen bijdragen aan minder kosten om hittestress tegen te gaan en kan groen water opvangen en zo de druk op ons riool verminderen.
In deze interactieve workshop ga je zelf de waarde van groen in onze leefomgeving ontdekken samen met het Natuurlijk Kapitaal-team van het RIVM. We gaan meten wat de verschillen zijn tussen een groene omgeving en een stedelijke omgeving waar weinig groen is. Ook laat het Atlas Natuurlijk kapitaal-team je kennismaken met de Groene Batenplanner. Deze digitale tool helpt de baten in kaart te brengen bij nieuwe ruimtelijke inrichtingsplannen.
Waarom meedoen?
Aan meer bewustzijn werken van de (maatschappelijke) waarde van groen in de leefomgeving.
Voor wie?
Voor iedereen die geïnteresseerd is in de waarde van groen en meer wil weten wat groen kan opleveren voor onze leefomgeving.
Spreker(s)
Niels Schoffelen, projectleider Natuurlijk Kapitaal & Biodiversiteit, RIVM
Biografie
Sinds mei 2022 is Niels Schoffelen projectleider Biodiversiteit en Natuurlijk Kapitaal bij het RIVM. Hij werkt onder andere aan de doorontwikkeling van de Groene Baten Planner. Deze door het RIVM ontwikkelde tool drukt de waarde van groen in getallen uit. Zo geeft de tool een beeld van de maatschappelijke waarde van groen voor de leefomgeving.
Verder werkt het Natuurlijk Kapitaal-team aan:
- Biodiversiteitsplanner
- Kwantitatieve relaties tussen groen en gezondheid
- Kwantitatieve relaties tussen bodembiodiversiteit en ecosysteemdiensten
Wat ga je doen?
Stap aan boord van de toekomst en maak een exclusieve tocht met deze pijlsnelle Waterstof Watertaxi. Hij brengt je op snelle manier naar je bestemming. Waterstof is een van de veelbelovendste innovatieve toepassingen om CO2-uitstoot terug te brengen. Leer hoe waterstof als schone energiebron wordt gebruikt en ontdek de mogelijkheden voor duurzaam vervoer in een compacte stad. De schipper legt uit hoe de techniek werkt en waar hij rekening mee moet houden.
Waarom meedoen?
Meld je aan voor deze unieke ervaring! De Waterstof Watertaxi is officieel nog niet in bedrijf, dus wees een van de eersten die dit mag gaan ervaren.
Voor wie?
Voor iedereen die meer wil weten over de mogelijkheden van duurzaam vervoer over water.
Gids
Schipper Waterstof Watertaxi
Biografie
Geen
Wat ga je doen?
Stadsdokter Rini Biemans is arts, kunstenaar en sociaal ondernemer. Hij haalde zijn dokterstitel weer uit de kast en werkt sindsdien al jaren als zelfbenoemd stadsdokter. Zijn doel is om de directe leefomgeving van mensen gezonder te maken met de kracht van de natuur. Als stadsdokter organiseert hij via het ‘Right to Challenge’ onderhoudstrajecten. In deze trajecten turnt hij bestaand stadsgroen om in plekken die veel meer toevoegen aan natuurwaarden en gezondheid. Dat doet hij onder andere in Park 1943 met zijn onderneming Creatief Beheer. Vrijwilligers tuinieren hier op een ecologische manier waarbij het onkruid als waardevolle inheemse planten gewoon meedoet.
Ga met hem op pad en wandel mee naar Park 1943 waar de inheemse natuur een plek heeft naast de tuinplanten. Hoor meer over de visie van Rini op natuur, want die kan het volgens hem heel goed zelf. En ontdek wat er allemaal groeit in Park 1943 en bekijk zelf hoe dat tot meer biodiversiteit leidt.
Waarom deelnemen?
Leer hoe je de kracht van de natuur ontwikkelt om tot een gezonde stad te komen. Je wordt uitgedaagd om met andere ogen naar het ‘groen’ en het dagelijks onderhoud van dat groen in de stad kijken. Dat is interessant, want dit leidt tot minder kosten en onderhoud.
Voor wie?
Professionals in het groen, landschapontwerpers, tuinliefhebbers en gemeentebestuurders met name in de domeinen publieke ruimte en welzijn. Voor iedereen die van natuur houdt.
Gids
Rini Biemans, Stadsdokter
Biografie
Rini Biemans is sociaal ondernemer en werkt sinds 2003 met Creatief Beheer aan een gezondere leefomgeving in achterstandswijken in Rotterdam.
|
Wat ga je doen? Bouw samen met Urban Reef aan de bio-inclusieve compacte stad tijdens deze inspirerende en interactieve workshop. Pierre Oskam en Max Latour van Urban Reef laten zien hoe je met interventies in de openbare ruimte ecologische processen de ruimte kunt geven. Ook vertellen ze meer over de visie van Urban Reef op de stad als levend landschap. Welke voordelen bieden urban reefs voor steden? Hoe kunnen urban reefs op een natuurlijke manier worden geïntegreerd in de openbare ruimte? En hoe kunnen ze aansluiten op bestaande beleidsplannen, stedelijke planning en andere projecten? Samen met Pierre en Max ga je kansen verkennen voor urban reefs. Welke wijken of omgevingen zijn het meest geschikt voor de implementatie van urban reefs? Atlas-kaarten kunnen bijvoorbeeld helpen om gebieden te identificeren waar groen op dit moment ontbreekt. |
Waarom meedoen?
De workshop vindt plaats in de creatieve broedplaats van Urban Reef. Je krijgt een uniek kijkje in het Urban Reef-atelier en in het werkproces van Max en Pierre. Je gaat samen met andere deelnemers experimentele benaderingen verkennen die nodig zijn om onze leefomgevingsdoelen te bereiken, zoals klimaatverbetering en het vergroenen van de stad. Je gaat naar huis met nieuwe inzichten over hoe de stad als een levend landschap kan functioneren en hoe door slim gebruik te maken van ruimte we de natuur weer kunnen terugbrengen in de stad.
Voor wie?
- Ambtenaren en professionals die werken aan ruimtelijke plannen, ecologie, innovatieprogramma’s en cultuur.
- Docenten of studenten die werken aan architectuur, ruimtelijke ontwikkeling, circulaire economie en duurzaamheid.
- En voor iedereen die meer wil weten hoe urban reefs kunnen bijdragen aan meer natuur in de stad.
Gids
- Pierre Oskam, oprichter Urban Reef
- Max Latour, oprichter Urban Reef
Biografie
Na zijn studie Landschapsarchitectuur aan de TU Delft deed Pierre Oskam een PhD Strategic Design aan de Universiteit van Porto en Aveiro in Portugal. De uitkomsten van zijn PhD gingen over waardes voor ontwerpers in een tijd van ecologische crisis. Met Max Latour richtte hij Urban reef op om de opgedane inzichten te kunnen vertalen naar de praktijk.
Max Latour studeerde architectuur aan de TU Delft en werkte hierna als onderzoeker binnen het lab Robotic building. Hier ontwikkelde hij kennis van 3D-printen en computational design. Hij richtte samen met Pierre Oskam Urban Reef op.
Ronde 3
14:25 - 15:10 uur
Wat ga je doen?
Je wéet dat de omgeving van grote invloed is op hoe mensen zich gedragen en voelen, op hun gezondheid en welzijn. Maar hóe breng je die kennis in bij een beleidsproces? Hoe maak je die kennis praktisch, uitlegbaar en hanteerbaar? Daar gaat deze workshop over.
Centrale vraag: hoe kunnen we in de leefomgeving gezond gedrag van mensen bevorderen én hen tegen gezondheidsrisico’s beschermen? Op alle niveau’s staan we voor de complexe opgaven om die gezonde leefomgeving te ontwikkelen. Er is veel kennis, maar deze is vaak versnipperd, lastig vindbaar of niet concreet genoeg.
Het RIVM en ZonMw bouwen nu aan het programma Gezonde Leefomgeving, in opdracht van VWS. We ontwikkelen instrumenten, voeren praktijkonderzoek uit en creëren een leeromgeving. Dit doen we samen met vele partijen, zoals VNG, IPO, RWS, Pharos en Platform31. Zo krijg je als beleidsmaker en uitvoerders handvatten om beter rekening te kunnen houden met gezondheid. Vera Dalm neemt je mee in het programma en vertelt wat er nu al beschikbaar is: waardevolle inzichten en handvatten die je kunt gebruiken in je werk. Ook is zij benieuwd naar jouw behoeften, zodat zij deze mee kan nemen in de nadere invulling van het Programma Gezonde Leefomgeving. We gaan echt aan het werk; niet alleen luisteren maar ook samen doen.
Waarom meedoen?
Na afloop van deze workshop ben jij op de hoogte van de nieuwste instrumenten en inzichten om een gezonde leefomgeving te ontwikkelen. Ook kun je meedenken over de nadere invulling van het programma Gezonde Leefomgeving. Er is bovendien volop gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met vakgenoten.
Voor wie?
Lokale beleidsmakers uit het fysieke, gezondheids- en sociaal domein.
Spreker(s)
Vera Dalm, programmamanager Gezonde Leefomgeving
Renske van Tol, coördinerend beleidsmedewerker, VWS directie Publieke Gezondheid
Biografie
Vera Dalm is milieukundige en werkte o.a. bij Natuur & Milieu en als directeur van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. Ook was zij gemeenteraadslid en voorzitter van het netwerk van milieukundigen, de VVM.
Renske van Tol is vanuit het ministerie van VWS opdrachtgever voor het Programma Gezonde Leefomgeving. Zij werkt sinds 2018 bij het ministerie van VWS. Daarvoor werkte ze zo’n 12 jaar bij de toenmalige ministeries van VROM/IenM.
Wat ga je doen?
De Europese Unie wil dat al het transportmaterieel in Europa in 2050 emisssieloos is. Daarom gaat de EU eisen stellen aan het aantal laadpunten langs belangrijke wegen. Maar ook aan de hoeveelheid alternatieve brandstoffen die producenten moeten aanbieden. Het programma Clean Energy Hubs wil een landelijk dekkend netwerk voor tank- en laadstations voor zwaar wegtransport en binnenvaart realiseren. En een afname en emissie en verbetering van de luchtkwaliteit in de stedelijke omgeving. Clean Energy Hubs zijn tank- , laad- of bunkerstations voor met minimaal twee alternatieve duurzame energiebronnen.
In deze workshop gaan we aan de slag met de functionaliteiten van de locatietool Clean Energy Hubs. Je krijgt inzicht op welke plekken al tank- en/of laadlocaties voor LNG/CNG, HVO, waterstof of elektrisch laden zijn gerealiseerd. Ook de beschikbare bunkerstations worden daarbij in beeld gebracht. Daarnaast wordt in deze workshop aan de hand van de locatietool ingegaan op de randvoorwaarden voor geschikte locaties voor Clean Energy Hubs. En de combinatiemogelijkheden met andere functies. We bespreken daarbij een aantal casussen.
Waarom meedoen?
Je leert om kansrijke locaties voor Clean Energy Hubs te identificeren via verschillende kaartlagen. Daarnaast weet je na deze workshop welke informatie er nodig is om tot een gewogen antwoord te komen.
Voor wie?
Overheidsmedewerkers op het gebied van duurzaamheid, logistiek en ruimtelijke ordening en marktpartijen in duurzame logistiek (vervoerders, laad-/tankexploitanten).
Spreker(s)
Joost Roeterdink, trekker werkgroep Clean Energy Hubs, Provincie Gelderland
Biografie
Joost Roeterdink is planoloog en werkt voor de provincie Gelderland voor het thema slimme en schone logistiek. Vanuit de provincie Gelderland is hij trekker van de landelijke werkgroep Clean Energy Hubs. Dit is een samenwerking van goederenvervoercorridors Oost, Zuid Oost en Zuid van het ministerie van IenW met elf provincies, Havenbedrijf Rotterdam en Rijkswaterstaat. Het doel is om te komen tot een landelijk dekkend netwerk van Clean Energy Hubs in samenwerking met marktpartijen.
Wat ga je doen?
In deze workshop denken we samen na over de vraag: hoe is in Nederland het culturele geheugen rondom rampen verankerd in het landschap? Want rampen laten sporen na. Denk bijvoorbeeld aan de vuurwerkramp in Enschede, de cafébrand in Volendam of de dijkdoorbraak in Wilnis. Zo komen we sporen van rampen tegen in de vorm van herdenkingsmonumenten en musea. Maar ook in zichtbare vernieuwingen in de ruimtelijke omgeving. Zoals de na de vuurwerkramp opgebouwde Enschedese wijk Roombeek die internationaal bekend staat om haar bijzondere architectuur.
Wat we zien om ons heen geeft ons ook informatie over wat we kunnen verwachten in de toekomst. Wat kunnen we leren van het verleden als het gaat om het beheersen van risico’s? En wanneer worden we weer kwetsbaar voor verrassingen? En welk verhaal vertellen we over (het beheersen van) rampen?
Deze workshop kwam tot stand naar aanleiding van historisch ecologisch onderzoek in de Verenigde Staten en www.rampsporen.nl. Deze website maakten culturele antropologie-studenten.
Waarom meedoen?
In deze workshop krijg je:
- een beeld van hoe rampsporen zijn verankerd in het landschap;
- inzicht in de invloed van cultureel en institutioneel geheugen in ons risicobewustzijn;
- een beter begrip van de meerwaarde van cultureel antropologische kennis en narratieven in risicobeheersing.
Voor wie?
Voor iedereen die meer wil leren over de rol van culturele analyse van het landschap in risicomanagement.
Spreker(s)
Danny de Vries, docent Antropologie, Universiteit van Amsterdam
Biografie
Danny de Vries is universitair docent bij de afdeling Antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn promotieonderzoek ging over de rol van geschiedenis en geheugen in Amerikaanse overstromingsgebieden. Danny is expert op het gebied van rampen en preventie van ziekte-uitbraken en de algemene voorbereiding en reactie hierop vanuit samenlevingen.
Wat ga je doen?
Overheden zijn geïnteresseerd in de mogelijkheden van Citizen Science (CS)-projecten over luchtkwaliteit. ‘Geef burgers sensoren, laat ze zelf meten, en de relatie tussen burgers en overheden verbetert vanzelf.’ Maar is dat wel zo? En halen we als overheid wel alles uit een Citizen Science-project? In deze interactieve workshop gaan Mohamed el Massoudi en Peter van Breugel van DCMR Rijnmond samen met jou onderzoeken hoe er meer te halen valt uit werken met burgermeters. Hoe kun je Citizen Science het beste inzetten binnen beleidskader(s) en de participatieopgave?
Waarom meedoen?
In deze workshop ga je nadenken over het inzetten van Citizen Science. Hoe kun dit het beste benutten? Ook weet je na afloop hoe je burgermetingen en de inzet ervan goed kunt voorbereiden.
Voor wie?
Medewerkers van gemeenten en provincies
Spreker(s)
- Mohamed el Massoudi, projectleider monitoring, DCMR Milieudienst-Rijnmond
- Peter van Breugel, senior vakspecialist Luchtkwaliteit, DCMR Milieudienst-Rijnmond
Biografie
Mohamed heeft milieuwetenschappen gestudeerd en is circa 15 jaar werkzaam geweest in het milieu werkveld als adviseur en projectleider (RO, Bodem, Luchtkwaliteit, Groen, GIS-advies). Dit met name voor verschillende overheden. Hij heeft daarnaast ook gewerkt in het sociale domein (bevolkingsonderzoeken en sociale zorg). Als projectleider van De Luchtclub in Rotterdam – een grootschalig zelfmeetproject in Rotterdam – kwam hij terecht in de wereld van citizen science. Momenteel werkt hij als projectleider monitoring bij de DCMR Milieudienst Rijnmond, en is ook daar aan het kijken hoe je citizen science zou kunnen inzetten bij monitoringsprojecten.
Peter heeft zich zijn hele werkzame leven met luchtkwaliteit bezig gehouden. Na een studie Milieuhygiëne specialisatie luchtkwaliteit aan de landbouwuniversiteit Wageningen en een paar jaar onderzoek, heeft hij aan luchtkwaliteit gewerkt bij het RIVM en Rijkswaterstaat. De afgelopen 17 jaar werkt hij bij de DCMR Milieudienst Rijnmond. Hij houdt zich momenteel vooral bezig met citizen science en sensoren, ondersteuning van overheden bij ontwikkeling van luchtkwaliteit beleid, ultra fine particles en internationale projecten.
Wat ga je doen?
Stap aan boord van de toekomst en maak een exclusieve tocht met deze pijlsnelle Waterstof Watertaxi. Hij brengt je op snelle manier naar je bestemming. Waterstof is een van de veelbelovendste innovatieve toepassingen om CO2-uitstoot terug te brengen. Leer hoe waterstof als schone energiebron wordt gebruikt en ontdek de mogelijkheden voor duurzaam vervoer in een compacte stad. De schipper legt uit hoe de techniek werkt en waar hij rekening mee moet houden.
Waarom meedoen?
Meld je aan voor deze unieke ervaring! De Waterstof Watertaxi is officieel nog niet in bedrijf, dus wees een van de eersten die dit mag gaan ervaren.
Voor wie?
Voor iedereen die meer wil weten over de mogelijkheden van duurzaam vervoer over water.
Gids
Schipper Waterstof Watertaxi
Biografie
geen
Wat ga je doen?
Voedseltuin Rotterdam komt op voor een gezonde stad. Met als doel duurzame stedelijke samenleving, met gezond voedsel voor iedereen. Zonder armoede en sociale uitsluiting. Vrijwilligers kweken er biologische groenten en fruit en de opbrengst gaat naar Voedselbank Rotterdam. Zo zorgt Voedseltuin Rotterdam niet alleen voor gezond voedsel, maar is het ook een plek om elkaar te ontmoeten en weer mee te kunnen doen. Deelnemers werken mee aan het produceren van voedsel en kunnen tegelijkertijd in een groene omgeving weer meer zelfvertrouwen ontwikkelen en vaardigheden ontwikkelen.
Ga met Tineke van der Burg mee op ontdekkingstocht in de Voedseltuin. Duik in de wereld van duurzame geteelde seizoensgroenten en leer van Tineke wat stadslandbouw kan betekenen voor een stad en vooral voor de mensen die in een stad wonen.
Waarom meedoen?
De Voedseltuin is een mooi voorbeeld hoe een project meerdere doelen kan dienen: gezondheid, inclusie, gebiedsontwikkeling, participatie en duurzaamheid. Dat wil jij toch ook met eigen ogen gaan zien?
Voor wie?
Voor iedereen.
Gids
Tineke van der Burg, zakelijk coördinator Voedseltuin Rotterdam
Biografie
Tineke van der Burg is sinds oprichting in 2010 bij Voedseltuin betrokken. Eerst als adviseur, later als bestuurslid en vanaf 2015 is zij twee dagen betaald in dienst. Sinds januari 2023 is Tineke ook werkzaam bij de Rotterdamse Munt in een vergelijkbare functie.
Wat ga je doen?
Maak kennis met De Urbanisten! De Rotterdamse Keilehaven is uitvalsbasis, proeftuin en living lab van dit bureau voor stedenbouw en landschapsarchitectuur. Op deze plek testen de stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten van de Urbanisten hun ideeën ter plekke uit en ontwikkelen ze concepten door. Je leert tijdens de rondleiding meer over twee projecten van de Urbanisten: de Sponstuin en het Getijdenpark. Urbanisten Marit en Lorenzo vertellen hoe zij samen met de Voedseltuin en de gemeente Rotterdam onderzochten hoe je de stad kunnen laten functioneren als een spons. Zo’n sponstuin kan snel water opnemen, het lang vasthouden en het teruggeven aan onze leefomgeving als dat nodig is. Door slim gebruik te maken van regenwater en waterberging kunnen de steden van de toekomst hopelijk beter met de gevolgen van klimaatverandering als heftige regenbuien en aanhoudende droogte omgaan.
Nu zijn de Urbanisten bezig met het havenbekken Keilehaven te transformeren naar een getijdenpark met nieuwe natuur waar mensen prettig kunnen verblijven. Het Getijdenpark is nog in ontwikkeling. De nieuwe getijdennatuur trekt door de werking van eb en vloed bijzondere planten, vissen en vogels aan. Marit en Lorenzo vertellen over dit bijzondere project.
Waarom meedoen?
Je leert hoe je de natuur kan terugbrengen in de stad en deze tegelijkertijd klimaatrobuuster en aantrekkelijker maakt. Leer van de opgedane lessen van De Urbanisten in de Sponstuin en pas ze toe in jouw eigen tuin. Krijg een uniek kijkje achter de schermen van de ontwikkeling van Getijdenpark Keilehaven. Ook vertellen Marit en Lorenzo wat er allemaal bij komt kijken om projecten als deze te realiseren. En hoe de ambities van de twee projecten stroken met het (toekomstig) beleid van de stad.
Voor wie?
Beleidsmakers, ontwerpers en geïnteresseerden.
Sprekers
Marit Janse, senior landschapsarchitect bij De Urbanisten
Lorenzo Bertolotto, landschapsontwerper en architect bij De Urbanisten
Biografie
Marit Janse (1977, Rotterdam) studeerde in 2013 cum laude af aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Daarvoor studeerde zij tuin- en landschapsinrichting aan de Internationale Agrarische Hogeschool Larenstein en University of Greenwich in Engeland. Marit is senior landschapsarchitect bij de Urbanisten en lid van het managementteam en gastdocent aan de Academie van Bouwkunst Amsterdam en Rotterdam.
Lorenzo Bertolotto (1989) studeerde in 2014 af met een Bachelor of Architecture aan The Cooper Union. Hij heeft een diepe passie voor water, die al op jonge leeftijd begon met roeien op de rivier de Po. Bij De Urbanisten werkt Lorenzo aan zowel stedenbouwkundige als landschappelijke projecten. Hij werkte onder andere mee aan de projecten de Keilehaven, het Schijnpark en Dirkzwager.